ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΡΙΤΗΣ ~ από το φειδία στον gucci: τα γλυπτά και πάλι στην επικαιρότητα

Χαίρεται εραστές (και μη) της Ιστορίας +yannidakis 

Στην πρώτη μας συνάντηση για το νέο έτος (παρεμπιπτόντως, καλή κι ευτυχισμένη χρονιά με υγεία), θα ασχοληθούμε με ένα ζήτημα διαχρονικό, το οποίο μάλιστα με την πάροδο των χρόνων αποκτά νέες διαστάσεις παγκοσμίως. Δεν είναι άλλο από το ζήτημα των γλυπτών του Παρθενώνα. Κάτω από ποιο πρίσμα όμως; Γιατί τώρα; Όλα ξεκίνησαν όταν "σερφάροντας" στο διαδίκτυο έπεσα πάνω σε μία ανακοίνωση της Unesco Πειραιώς και Νήσων, η οποία χαρακτήριζε "εικαστικό βανδαλισμό" τις παρεμβάσεις του οίκου Gucci σε φωτογραφίες των γλυπτών των αετωμάτων του Παρθενώνα που ανέβηκαν μάλιστα και στο Instagram. Δεν χρειάστηκε ιδιαίτερος κόπος ούτε για να βρω τις φωτογραφίες, ούτε για να διαβάσω ποικίλα σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με το γεγονός.

Μία από τις εν λόγω φωτογραφίες

Η ταυτότητα των γλυπτών: οι εναέτιες συνθέσεις του Παρθενώνα έχουν μυθολογικό περιεχόμενο περιστρεφόμενο γύρω από την Αθήνα. Στο ανατολικό αέτωμα εικονίζεται η γέννηση της θεάς Αθηνάς, ενώ στο δυτικό η διαμάχη της με τον Ποσειδώνα για την ονομασία της πόλης. Τις συνθέσεις κατά κανόνα πλαισιώνουν διάφορες μορφές. Όπως μας ενημερώνει ο Πλούταρχος ("Βίος Περικλέους"), η εποπτεία γενικότερα του γλυπτού διακόσμου του ναού ανήκε στο Φειδία.

Μία από τις εν λόγω φωτογραφίες

Αρκετούς αιώνες αργότερα, το 1799, κι ενώ η χώρα βρισκόταν υπό Οθωμανική κυριαρχία, ο Τόμας Μπρους (7ος κόμης του Έλγιν) αφαιρεί αρχιτεκτονικά γλυπτά από τον ευρύτερο χώρο της Ακρόπολης (Παρθενώνας, Ερέχθειο, Προπύλαια, Ναός Αθηνάς Νίκης) και τα μεταφέρει στη Βρετανία. Σήμερα, φιλοξενούνται στο Βρετανικό μουσείο παρά το εκτεταμένο διπλωματικό πινγκ-πονγκ ανάμεσα στις δύο χώρες, το οποίο ξεκινά ήδη από το 1983 με τη Μελίνα Μερκούρη σε ρόλο ηγετικό. Από τότε μέχρι σήμερα, έχουν μεσολαβήσει καμπάνιες υπέρ της επιστροφής, δημόσιες τοποθετήσεις δημοφιλών προσώπων και διακεκριμένων επιστημόνων καθώς κι η κατασκευή του νέου μουσείου της Ακρόπολης. Τίποτα όμως δεν δείχνει να κλονίζει τους Βρετανούς. Ιδιαίτερα όταν έχουν να αντιμετωπίσουν μία μάλλον χλιαρή επιθυμία από μέρους μας.

Επιστρέφοντας στο παρόν, θα ήθελα να τονίσω ότι οι εν λόγω φωτογραφίες προφανώς και δεν προκαλούν αισθητική τέρψη, ούτε και διαθέτουν (τουλάχιστον κατ' εμέ) κάποιο ιδιαίτερο χιούμορ.  Ωστόσο, θεωρώ ότι ο έντονος αποτροπιασμός ενέχει κάποια υποκρισία. Υπάρχουν πολύ σοβαρότερα ζητήματα γύρω απ' τα εν λόγω μνημεία για να μας απασχολεί τόσο μία ψηφιακή επεξεργασία... Η επιστροφή τους στην πατρίδα τους επείγει, για λόγους αισθητικής και καλλιτεχνικής αξίας, ηθικής αλλά κυρίως, για λόγους δικαιοσύνης. Έχουν κλαπεί, οφείλουν να επιστραφούν. Και σίγουρα, υπάρχει μία καλύτερη διέξοδος για κάθε μας προβληματισμό σχετικά με αυτά τα μνημεία: ενεργοποίηση και δραστηριοποίηση σε καμπάνιες και petitions για την επιστροφή τους, αξιοποίηση του ελεύθερου βήματος που μας δίνει η κυριαρχία του ίντερνετ στις μέρες μας. Όχι, δεν είμαι τόσο αιθεροβάμων ώστε να πιστέψω ότι μία e-υπογραφή μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Όμως σίγουρα είναι κάτι πολύ πιο δραστικό και ουσιαστικό από συζητήσεις επί συζητήσεων σε σχόλια στο Facebook για το αν η κίνηση του Gucci είναι ασέβεια ή όχι, και μας δίνει την ευκαιρία να κάνουμε κάτι κι εμείς από το μετερίζι μας. +Κωνσταντίνα Πορφυρού

---

σχόλια; αντιρρήσεις; ερωτήσεις;

ΠΡΟΣΘΕΣΤΕ ΤΟΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟ ΣΑΣ