Σάββατο 8 Σεπτεμβρίου 2012

KYΜΑΤΙΖΟΝΤΑΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ~ ο χριστός ξανασταυρώνεται

ακροβατώντας σε κύματα ρεαλισμού & ρομαντισμού, σκέψεις & συναισθήματα αποτυπώνονται σε λέξεις


ο Χριστός ξανασταυρώνεται

Τελειώνοντας ένα αγαπημένο βιβλίο πρόσφατα, προσπάθησα να καθαρίσω τις σκέψεις μου από εξωτερικές κριτικές, παρατηρήσεις, θαυμαστικά και άλλα σχόλια που είχα διαβάσει σχετικά με αυτό. Ήθελα να αναλογιστώ τις δικές μου εντυπώσεις ανεπηρέαστες από τις γνώμες των «ειδικών» των διανοουμένων και των ακαδημαϊκών και να εκφράσω μια δική μου προσωπική άποψη για ένα βιβλίο που θα ομολογήσω για καθαρά προσωπικούς λόγους, με βασάνισε να τελειώσω. Λέγοντας αυτό πρέπει αυστηρά να σημειώσω πως ο λόγος που βασανίστηκα δεν ήταν επειδή το βιβλίο ήταν κουραστικό, πολυσέλιδο ή ακόμα, δύσκολο στη γλώσσα του. Αντιθέτως θα έλεγα πως ήταν ένα από τα ευκολότερα βιβλία που έχω διαβάσει, με μια ροή της ιστορίας που σε τραβάει να θέλεις να το διαβάσεις αυθημερόν. Πρόκειται για το πασίγνωστο βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται» το οποίο θα κατατάξω ως ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία όλων των εποχών. Από παλαιότερα γραπτά μου έχω εκφράσει τον θαυμασμό μου προς τον Κρητικό συγγραφέα που κατά τη γνώμη μου κρατάει τη θέση του καλύτερου λογοτέχνη των νεωτέρων χρόνων της Ελληνικής αλλά και παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Ξεκίνησα το βιβλίο κάποια χρόνια πριν, ξέροντας πάνω-κάτω την υπόθεση μια και που είχε τύχει να δω την ομώνυμη τηλεοπτική σειρά που είχε προβληθεί στην Ελληνική τηλεόραση στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Από τις πρώτες κιόλας λέξεις στο πρώτο κεφάλαιο καταλαβαίνει κανείς πως δεν διαβάζει κάποιο συγγραφέα μα έναν ζωγράφο που κυριολεκτικά, με δεξιότεχνες πινελιές, ζωγραφίζει την πρώτη σκηνή της ιστορίας του που εμφανίζεται ολοζώντανη μπροστά σου σαν σκηνικό θεάτρου ή σαν πρώτο πλάνο κινηματογραφικής ταινίας.  Μέσα στις πρώτες εκατό λέξεις, ο Καζαντζάκης δίνει τολμηρά το χαρακτήρα της ιστορίας, με τις θρησκευτικές και φιλοσοφικές κοσμοθεωρίες των γενικά αγράμματων ηρώων της. Διαβάζοντας το πρώτο κεφάλαιο, ένιωσα μια ανεξήγητη ικανοποίηση, μια σιγουριά πως οι λέξεις, οι εικόνες και τα νοήματα ήταν απόλυτα οικεία και διατυπωμένα με μια ακαταμάχητα πλούσια απλότητα. Οξύμωρων μεν αλλά απόλυτα λογικό για όποιον έχει διαβάσει Καζαντζάκη! Έκλεισα το βιβλίο και σταμάτησα  να απολαύσω την ικανοποίησή μου, ένα παράξενο συναίσθημα που σε πλημυρίζει λες και δε θέλεις να τελειώσεις το βιβλίο σύντομα για να μπορέσεις να το νιώσεις για περισσότερο χρόνο. Έτσι πολλές φορές οι ασχολίες μου δε με άφησαν να συνεχίσω με αποτέλεσμα να ξαναρχίζω από την αρχή. Διάβασα μόνος χρωματίζοντας τους χαρακτήρες στη σκέψη μου, διάβασα δυνατά σε αγαπημένο πρόσωπο, χρωματίζοντας τη φωνή μου ανάλογα με τον ήρωα που μιλούσε. Έπαιξα στο μυαλό μου τις διάφορες στιγμές, εικόνες, χρώματα, φαντάστηκα το ξυλόγλυπτο πρόσωπο του Χριστού που σκάλισε ο Μανολιός, ήμουν εκεί κάτω από τον τεράστιο κατάμεστο από άστρα ουρανό δίπλα από το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Όλα μέσα στο μυαλό μου τα έζησα λες κι ήταν στιγμές από τη ζωή μου, λες κι εγώ ήμουν κομπάρσος μέσα στο έργο που ξεδιπλωνόταν αρμονικά μέσα στη θύμησή μου.

Την καλύτερη ανάλυση που διάβασα ως τώρα, ως αναφορά το συγκεκριμένο βιβλίο ήταν του Ακαδημαϊκού Παύλου Τζερμιά που πραγματικά αναλύει κάθε πτυχή και κάθε νόημα των 430 κάτι σελίδων. Δεν είναι μόνο τα απλά νοήματα της δικαιοσύνης, της ανθρωπιάς, του φιλότιμου, της κακίας, του μίσους, του αυταρχισμού, που αποδίδει τόσο απλά και ζωντανά ο Καζαντζάκης, το βιβλίο απεικονίζει πεντακάθαρα το φαρισαϊσμό και την υποκρισία για την οποία μίλησε ο Χριστός μέσα στο Ευαγγέλιο. Κανείς δεν θα μπορούσε να αποδώσει αυτά τα νοήματα καλύτερα από τον Κρητικό συγγραφέα και να τα δώσει με τόση ζωντάνια, εφαρμοσμένα μέσα στον σύγχρονο κόσμο. Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο μπορώ να πω με απόλυτη σιγουριά πως αν ο Χριστός εμφανιζόταν για δεύτερη φορά σ’ αυτόν τον κόσμο, θα τον ξανασταυρώναμε! Λυπηρό κι επίκαιρο το μήνυμα, διαχρονικό, περιγράφει όχι μόνο τη συγκεκριμένη περίοδο μιας μικρής κοινωνίας, μα τον κόσμο ολόκληρο μέσα στο 2012. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Μιχελή απευθυνόμενου στον παπά Γρηγόρη: «Όπως τον καταντήσατε εσείς οι παπάδες, οι δεσποτάδες, οι νοικοκυραίοι, ο Χριστός έγινε ένας γερο-Λαδάς, τοκογλύφος, υποκριτής, παμπόνηρος, ψεύτης, δειλός, με τα σεντούκια γεμάτα τούρκικες κι εγγλέζικες λίρες… Και τα κάνει πλακάκια , ο Χριστός ο δικός σας, με όλους τους δυνατούς της γης, για να γλιτώσει το τομάρι του και το πουγγί του.» Είναι τόσο αληθινό και πιστό το μήνυμα όχι μόνο στην Ελλάδα μας αλλά και παγκοσμίως, που ο κάθε πολιτικός και κληρικός χρησιμοποιεί τη θρησκεία για να περάσει τα δικά του πολιτικά συμφέροντα.

Εκτός της θρησκείας όμως ο Καζαντζάκης διαλαλεί μια πανέμορφη Ελληνική περηφάνια, και το αθάνατο Ελληνικό πνεύμα που σχεδόν όλοι μας ξεχνάμε καθημερινά βουτηγμένοι στην απόγνωση της σημερινής κρίσης. Πάλι  με τα λόγια του Μιχελή: «…κάθε Έλληνας στον κόσμο τούτον, κι ο πιο ταπεινός ακόμα κι αγράμματος, είναι, χωρίς να το ξέρει, μεγάλος άρχοντας. Κι έχει μεγάλη ευθύνη. Κάθε Έλληνας που δεν παίρνει, ας είναι και μια φορά στη ζωή του, μια γενναία απόφαση, προδίνει τη ράτσα του» Δεν χρειάζεται να το δει κανείς ως εθνικιστικό μήνυμα, άλλωστε ποιος θα αποκαλούσε εθνικιστή τον Οδυσσέα Ελύτη που έψαλε την ομορφιά της πατρίδας του και την υπερηφάνειά του για τη «ράτσα» του με τόσο πάθος. Το ίδιο κι ο Καζαντζάκης μας υπενθυμίζει πως μέσα στην απόγνωση υπάρχει πάντα ελπίδα και η φλόγα των αθάνατων προγόνων ζει στις καρδιές όλων μας.

«Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται» δεν είναι ένα μυθιστόρημα, είναι ένα μάθημα ζωής, είναι ένας μικρός θησαυρός που κλείνει μέσα του τις αρετές της δικαιοσύνης, της ανθρωπιάς και του πόθου για ζωή! Όλα πλαισιωμένα με την ακαταμάχητη ζωηρή περιγραφή ενός κορυφαίου διηγειτή που συναρπάζει με την ομορφιά της απλότητας των περιγραφών του και το μεγαλείο της αθάνατης Ελληνικής γλώσσας (_)

σχόλια; αντιρρήσεις; ερωτήσεις;
ΠΡΟΣΘΕΣΤΕ ΤΟΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟ ΣΑΣ
ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΘΕΜΑ

8 σχόλια:

  1. το κείμενο και η ανάλυση σου είναι εξαιρετικά.
    Ο τρόπος με τον οποίο μία κριτική ή παρουσίαση βιβλίου καταλήγει να είναι ένας παραλληλισμός με τις σημερινές καταστάσεις που βιώνουμε, μία αφορμή να ταυτιστούμε με τους ήρωες του βιβλίου, είναι πολύ εύστοχος.
    Καλωσορίζω και τη νέα μορφή της ενότητάς σου που επέτρεψε μου να πω πως αναδεικνύει περισσότερο τα κύματα των σκέψεων σου :[

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σ' ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια! Η δύναμη ενός βιβλίου μετριέται από τα συναισθήματα που σου προκαλεί και από το πόσο σε κάνει να προβληματίζεσαι και να ελέγχεις τον εαυτό σου ώστε να κάνεις μια αυτοκριτική. Πολλές ιστορίες έχουν γραφτεί που μπορείς να τις απολαύσεις αλλά όχι και να ταυτιστείς με τους ήρωές τους. Το βιβλίο όμως που επιτυγχάνει αυτό είναι άξιο θαυμασμού. Και πάλι να τονίσω πως ο Καζαντζάκης έχει αυτή την υπέροχη δύναμη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ο Καζατζάκης έχει απόλυτο δίκιο. Ο Χριστός δεν έχει καμία σχέση με τον σημερινό Χριστό. Όλα όσα είπε και δίδαξε έχουν θαφτεί κάτω από τόνους ιεροτελεστιών.
    Σήμερα αν ερχόταν και πάλι για να πει και να κάνει τα ίδια, οι άνθρωποι θα τον ξανασταύρωναν «στο όνομά του»

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ναι δυστυχώς κι εγώ έχω την ίδια άποψη... Ο Καζαντζάκης και σ' αυτό αλλά και σε πολλά άλλα μας δείχνει την ανθρώπινη φύση που δεν αλλάζει...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. συμφωνώ κι εγώ πως η ανθρώπινη φύση δεν αλλάζει, απλά πιστεύω μέσα μου πως ο άνθρωπος έχει το "καλό" αρκεί να έχει το κίνητρο να το αναδείξει :[

      Διαγραφή
  5. de se diavaza panta otan isoun ka8e mera, alla simera prepei na sou pw pws einai entypwsiako to keimeno sou.
    Exw dei polla apo ta epeisodia tis seiras kai kapote eixa arxisei kai to vivilio xwris na to oloklirwsw

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Σ' ευχαριστώ πολύ για τα καλά σου λόγια. Η σειρά μου άρεσε πάρα πολύ αλλά το βιβλίο είναι το κάτι άλλο! Σε παροτρήνω να το τελειώσεις!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. σύμφωνα με ανακοίνωση της Κινηματογραφικής Λέσχης Ηρακλείου, η ομώνυμη ταινία του Ζιλ Ντασέν (με την Μελίνα Μερκούρη) παραγωγής του 1957 θα προβληθεί στην Αστορία (νέα έδρα της Λέσχης) στις 29 Απριλίου 2013 στις 20:00 και 22:30 και τα έσοδα θα διατεθούν στο νέο μουσείο Καζαντζάκη :[

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Προβληματίστηκες; σχολίασε το